Gravel - Tajemniczy cmentarz von Treskow w Wierzonce

Cmentarz w Wierzonce
Znajduje się w lesie, na wschód od wsi za rzeką Główną, koło dawnej leśniczówki, przy drodze do Barcinka. Składa się z dwu części wyraźnie wyprofilowanych w terenie. Bliżej drogi do Barcinka znajduje się większa o wymiarach w przybliżeniu 30 x 30 m. Była opłotowana siatką i obsadzona na obrzeżach świerkami, z których tylko nieliczne dotrwały do dziś. Na jej skraju idąc od drogi w głąb lasu da się odszukać pozostałości dwu ceglanych filarów bramy i studni z betonowych kręgów. W tej części widoczny jest 1 nagrobek, dadzą się zauważyć kopczyki mogił. Tu byli pochowani zwykli mieszkańcy wsi i okolicy. Między innymi na okrągłej żeliwnej tabliczce można odczytać

Hier ruht

LEONIE WOYTE

geb.15 Oct.1870

gest.29.Juni 1874

a na uszkodzonym elemencie nagrobka w formie książki

Hier ruht im Gott Mein geliebte Mann Unser guter Fater

Fridrich Streich

geb.22.2.1844

gest.24.6.1897

Joh. 11.25

Na innym fragmencie nagrobka imiona zmarłego rodzeństwa

Albert

Reinhold

Emil

Za tą częścią jest mniejsza o wymiarach około 20 x 20 m. W jej obrębie chowani byli członkowie rodziny von Trekow. W 1797r. Sigismund Otto Joseph von Treskow dostał prawo zakupu dóbr cysterek z Owińsk, w tym Wierzonki. Z czasem obok głównej siedziby rodu w Owińskach powstały siedziby jego potomków w Radojewie i Wierzonce. Miał ich ośmioro, córkę i 7 synów. Najmłodszy z nich, syn, Ludwig August, zmarły 19 grudnia 1865r. zapoczątkował IV linię rodziny von Treskow z siedzibą w Wierzonce. Ludwig August miał 2 córki (Anna Hedwig, Cecile Berta) oraz syna Hugo Ludwig. W tej rodzinnej części zwracają uwagę dwie mogiły z ustawionymi na nich głazami.

Na lewym napis:

Hugo von Treskow

geb.d.22 September 1840

gest.d.4 August 1909

Nad nazwiskiem wizerunek odznaczenia z koroną na górze- krzyż rycerski, z datą 1870 na dolnym ramieniu. Na prawym:

Angeligue v. Treskow

geb.v. Rrreiche

geb.d.11 Juli 1849

gest. d. 13.Oktober 1939

Angeliqua była córką Georga i Antoniny von Reiche ze wsi Rozbitek w powiecie międzychodzkim. Oboje byli praktycznie ostatnimi przedstawicielami tego niemieckiego rodu władającego od 1797r. okolicznymi ziemiami- dawnymi dobrami zakonu sióstr cysterek z Owińsk. Byli dobrymi gospodarzami, mając poparcie państwa, dla nas Polaków zaborczego i funkcjonując w gospodarce rynkowej von Treskowie stworzyli w Wierzonce dobrze prosperujący folwark. A oni byli nasi. Tak ostatnich właścicieli Wierzonki wspominają najstarsi mieszkańcy, nieliczni już ich byli pracownicy. Dla nich Trescy lub Treski bo tak ich nazywają byli dobrymi pracodawcami. Groby właścicieli Wierzonki, zaważywszy na ich zamożność, były bardzo skromne. Ziemne z obudową boków wykonaną z kamienia i cegieł. Obok ostatnich właścicieli z pewnością zostali na tym leśnym cmentarzu pochowani ich rodzice:

Ludwig August

Ur. 14.VII.1799 zm. 19.XII.1865

Melanie

Ur. 21.VI.1819 zm. 25.III.1873

Siostra Hugo von Treskowa

Anna Hedwig

Ur. 26.IV.1843 zm. 8.X.1915

I jego jedyny syn

Otto Heinrich

Ur. 13.III.1870 zm. 7.VIII.1870



We wsi przed wojną mieszkali inni Niemcy: Gerlach-leśniczy, Lemke-gorzelnik, Kannbach-ogrodnik, Klich, Rahau, Hoppenheit, Sims. Ten ostatni był służącym, katolikiem. Autorzy niniejszej publikacji po uzyskaniu zgody Nadleśnictwa Czerwonak w dniu 27.IV.2001r. z grupą uczniów rozpoczęli prace porządkowe. Zostały one zakończone w dniu 19.VI.2001r. po wycince drzew przez Nadleśnictwo Czerwonak. W ich efekcie została uporządkowana mniejsza, lepiej zachowana część cmentarza. Zostały na nią przeniesione resztki nagrobków z większej, powstało z nich małe lapidarium. Potomkowie jednej z córek Hugo i Angelique, do których dotarła wiadomość o tym w liście 13 lipca 2002r. wyrażali ogromną wdzięczność wszystkim, którzy przyczynili się do uporządkowania terenu cmentarza.

Uwagi do informacji o cmentarzach ewangelickich we wsiach:

- dane o ilościach rodzin niemieckich i nazwiskach dotyczą okresu poprzedzającego wybuch II wojny światowej

- z powodu wysiedlenia pawie zupełnie brak informacji o Niemcach, osadzonych na miejscu polskich właścicieli, którzy potem uciekli przed nadchodzącym frontem

- pisownia nazwisk w wersji jaką zapamiętali rozmówcy

- opis cmentarzy według stanu z listopada 2002 r.





Źródło: „Cmentarzyska i cmentarze niegrzebalne ziemi swarzędzkiej” Ewa J. i Włodzimierz Buczyńscy