Mazowsze : Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w okolicach Piaseczna cz.1

Inspiracją do wycieczki była trasa https://www.traseo.pl/trasa/sladami-i-i-ii-wojny-swiatowej.

Najwięcej cmentarzy z I wojny światowej jest w Małopolsce , zwłaszcza Beskidzie Niskim ale i na Mazowszu gdzie też toczyły się ciezkie walki są takie miejsca i warto je odwiedzić.

Na południe od Warszawy w okolicach Piaseczna jest ich kilkanaście. Można zapewne dotrzeć do wszystkich w ramach jednej wycieczki, ja swoją podzieliłem na 2 części.

Pierwsza ma początek i koniec na parkingu przy stacji kolejowej w Nowej Iwicznej, można dojechać tu samochodem lub pociągami SKM i Kolei Mazowieckich
Wycieczka w znacznej części prowadzi drogami leśnymi, gravel da radę, rower szosowy niekoniecznie.
Po drodze kolejno odwiedziłem 9 cmentarzy/miejsc związanych z poległymi w I WŚ :

1. Janczewice : Cmentarz jest całkowicie zniszczony, tylko po drugiej stronie drogi stoi tu tylko skromny wspólczesny drewniany krzyż bez żadnych oznaczeń, wygląda to na dewastację bo porównując ze zdjęciami zamieszczonymi w google maps czy materiałami gminnymi widać że były na nim kiedyś tabliczki a obok kamień z wyrytymi datami 1914-1915.
Cmentarz powstał w 1915. Spoczywają tu żołnierze rosyjscy i niemieccy polegli w 1914 roku.

2. Głosków ul. Rybna
Cmentarz jest zadbany i ogrodzony; dwa duże krzyże katolicki i prawosławny wskazują że to miejsce pochówku żołnierzy obu walczących stron. Wg informacji znalezionej w necie cmentarz powstał w 1916r, został odnowiony w 2015 r.

Kilkaset metrów za cmentarzem natrafimy na krzyż upamiętniający oddział AK a obok tablicę informacyjną o jego działalności.

3. Złotokłos/Runów
Bardzo ładny, niewielki cmentarz położony na granicy Złotokłosu i Runowa. Odnowiony w 2016 roku, przypomina cmentarze wojenne z Galicji.

Dale jedziemy wzdłuż torów nieczynnej już kolejki wąskotorowej która jeździła z Warszawy do Grójca i dalej do Nowego Miasta nad Pilicą. Dziś czynny dla celów turystycznych jest fragment z Piaseczna do Runowa. Kolejka kursuje w weekendy i jest duża szansa na spotkanie z nią właśniewRunowie. Koło stacji pojawiają się wtedy kramy i kuchnia polowa, można się zatrzymać i posilić.

4. Gołków
Malutki cmentarz położony w ruchliwym miejscu przy skrzyżowaniu dróg, niemal w centrum wsi ale nie rzucający się w oczy. Stoi na nim kika krzyży galicyjskich z daszkami w dwóch rzędach, w środku pomnik z kamieniem i napisem "Tu spoczywają żołnierze wojny 1914 – 1918"

5. Wólka Pęcherska
Największy i najbardziej zadbany cmentarz położony przy drodze DW722. Pochowani żołnierze obu walczących stron polegli w 1915 roku. Na kilku tabliczkach nazwiska poległych , większość bezimienna. Polskie nazwisko na jednym z krzyży pokazuje dodatkowy tragizm tej wojny gdzie nasi rodacy walczyli przeciwko sobie.
Cmentarz niedawno ponownie odrestaurowany, jeszcze w 2020 roku wyglądał inaczej (zał. zdjęcie).

6. Krępa :
Cmentarz nieco w bok (100m) od drogi asfaltowej, dojść/dojechać można polną drogą, prowadzi tędy turystyczny szlak pieszy. Cmentarz jest ogrodzony , jest tablica informacyjna a na terenie cmentarza współczesny pomnik postawiony w 2014 roku w setną rocznicę wybuchu Wielkiej Wojny. Polegli są pochowani w ziemnych mogiłach bez krzyży i innych oznaczeń.

7. Wojciechowice/Wola Dobieska :
Cmentarz położony w lesie koło Wojciechowic na małej górce. Dojście dość wyraźną ścieżką, najlepiej z użyciem mapy i GPS. Cmentarz położony jest na małej górce. Wg tablicy informacyjnej jest pod opieką szkoły w pobliskim Dobieszu. Zachował się tylko kamień z wykutymi narodowościami (Austriacy i Rosjanie) i liczbą poległych żołnierzy.
Wygląda na bardzo rzadko odwiedzany.

8. Jesówka k/Zalesia Górnego
Cmentarz położony ok 100m od drogi asfaltowej, dobrą leśną drogą. Miejscowi nazywali to miejsce Różanką ze względu na krzewy dzikiej róży rosnące koło zarośniętego zaniedbanego w przeszłości cmentarza. Pochowani są żołnierze niemieccy i rosyjscy. Obecnie cmentarz jest odnowiony i dobrym stanie.
Obok mogiły nieznanaych żołnierzy AK z 1943 roku.

Od cmentarza z Jesówce dojeżdżamy drogą a potem groblą do stawów i jazu na Jeziorce. To Górki Szymona - miejsce bardzo popularne wśród mieszkańców Piaseczna i okolic.

Warto przejechać kawałek szlakiem pieszym wzdłuż meandrów Jeziorki (uwaga, czasem wąsko).

9. Piaseczno/Łoziska ul.Partyzantów
Nie jest to cmentarz, leży tu kamień z wyrytym stopniem, przydziałem i nazwiskiem kapitana Friedricha Rauscha i jego datą śmierci (praktycznie zatarta). Wg informacji znalezionych w necie szczątki doczesne kapitana ekshumowano, pozostał tylko kamień nagrobny obok ogrodzenia nowego domu.

Stąd już drogami lokalnymi przez Łoziska do stacji w Nowej Iwicznej.